Login / Reg                    Nieuwsbrief  |   Agenda   |   Vacatures   |   Forum   |   Advies   |   Adverteer   |   Zoek
Gezocht voor SCM:  moedige & verbindende inkopers
Bron: Procesverbeteren.nl
Supply Chain: Netwerkorganisatie
Sprekers NEVI-minicongres aan de HANInkopers nieuwe stijl "verbinden" supply chains

Door Dr Ir Jaap van Ede, hoofdredacteur Procesverbeteren.nl, 16-08-2017. Dit artikel verscheen eerder, in kortere vorm, in inkoopvakblad Deal.

Vanwege toenemende variabiliteit, ook wel VUCA genoemd, is het niet meer afdoende als de schakels in een toeleverketen individueel efficiënt werken. Er is een paradigma-shift nodig: ketens moeten als geheel gaan streven naar maximale waardecreatie. Dit vereist “ontschotting”. Zowel intern, tussen bedrijfsafdelingen, als extern, tussen ketenpartners.

Inkoop zal daardoor, als geïsoleerde functie, gaan verdwijnen. Moderne inkopers worden ‘verbinders’ en ‘meestervertalers’, die creatief en moedig bijdragen aan waardecreatie en innovatie. Tegelijkertijd moeten zij ook nog eens een dienstverlenende houding aannemen! Dit bleek tijdens een mini-congres aan de HAN hogeschool.


Verdwijnt de functie van inkoper, en hebben we straks alleen nog maar supply chain managers? Dit was eind vorig jaar het thema van een mini-congres bij de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN), georganiseerd door NEVI-kring Oost.

Prof. Jack van der Veen (Nyenrode Business Universiteit)Coördineren
Supply chain manager is géén nieuwe naam voor een bestaande rol, die inkopers zich kunnen toe-eigenen’, waarschuwt Jack van der Veen, hoogleraar supply chain management (SCM) aan de Nyenrode Business Universiteit. ‘Supply chain management oftewel SCM betekent coördineren en verbinden, op een strategisch niveau’.

Het doel van SCM is toeleverketens sneller, beter, goedkoper, duurzamer én innovatiever te maken. ‘Dit omvat het managen van drie stromen: producten of diensten, informatie en geld. Vaak wordt de beheersing van die stromen over verschillende mensen verdeeld.’

Waardecreatie
De focus ligt op het vergroten van het onderscheidend vermogen en op waardecreatie voor de klant. ‘Vaak wordt gedacht dat waarde in een fabriek ontstaat, door een nieuwe feature aan een product toe te voegen. Waarde ontstaat echter pas bij de klant, zodra die het product gebruikt. Daarom is het nodig om een dialoog met die klant aan te gaan, soms is er zelfs sprake van co-creatie.’

Logistiek managers spreken volgens Van der Veen zelden een klant. Uit een stelling die de zaal krijgt voorgelegd, blijkt dat inkopers dit nóg minder doen. Dat zal dus in elk geval moeten veranderen!

SCM maakt als het goed is de koek groter, er zijn potentieel meer inkomsten voor de toeleveranciers én de fabrikant. ‘Dan moet er echter wel sprake zijn van een gezonde waarde-aantrekking, het deel van de taart dat jij neemt. Werk je als een paard maar verdien je als een ezel, dan zit je fout. Dat geldt echter ook als je lijdt aan het alles-is-voor-Bassie-syndroom.’

Agile
SCM is van toenemend belang vanwege de stijgende VUCA. Lees: de steeds grotere volaliteit, onzekerheid, complexiteit en ambiguïteit (dubbelzinnigheid) in de wereld. ‘De vraag naar producten en diensten wordt daardoor variabeler, waardoor een supply chain responsive moet zijn. Tegelijkertijd wordt ook de onzekerheid qua toelevering groter, dus supply chains moeten ook nog eens resilient zijn. Voldoe je aan beide, dan is je keten agile oftewel wendbaar.’

Command and control, gericht op lokaal betrouwbaar en tegen lage kosten werken, was vroeger afdoende. ‘Praat je over logistiek, dan gaat het nog steeds al gauw over het nóg efficiënter doen van dingen in je eigen bedrijf. Het probleem is echter dat dit niet meer werkt. Er is een paradigma-shift nodig naar sense and respond: toeleverketens moeten als geheel sneller gaan reageren op veranderingen. Dat vraagt om transparantie en ketenbrede samenwerking.’

Ontvang samenvattingen van al onze nieuwe praktijkverhalen!
De vijf voordelen van gratis registratie:
  1. Elke twee maanden samenvattingen van al onze nieuwe artikelen
  2. Geen andere e-mail (!)
  3. Artikelen altijd volledig kunnen lezen
  4. Toegang tot 350+ praktijkcases procesverbetering
  5. Berichten kunnen plaatsen en opmerkingen toevoegen aan artikelen

Dienstverlenende rol
Organisaties moeten daartoe procesgericht worden. Iedereen, dus ook elke manager, krijgt daartoe een dienstverlenende rol: het gezamenlijk vergroten van de waardecreatie, ketenbreed gezien. ‘Dat mensen anders moeten gaan denken en werken, is daarbij het moeilijkste aspect. Veranderen is geen combinatie van ver en voor anderen. Inkopers zullen mee moeten met de paradigma-shift.’

Uit de zaal komen opmerkingen zoals “inkopers moeten de SCM-taak nú oppakken, voordat andere functies ons gaan overvleugelen”. Van der Veen wijst mensen die zo denken echter terecht: ‘Het gaat er juist om, dit competitieve denken te verlaten.’

Zijn betoog lijkt te staan als een huis, totdat ik me bedenk dat de meeste bedrijven onderdeel uitmaken van heel veel verschillende toeleverketens.

‘Moeten al die ketens nu ineens allemaal agile worden aangestuurd?’, vraag ik Van der Veen tijdens de koffiepauze. ‘Nee, het gaat om wat je vroeger het strategische kwadrant van de Kraljic-matrix zou noemen. Eigenlijk zou je kunnen zeggen dat VUCA ons dwingt om dat strategische aspect nu echt serieus te gaan nemen. 80% van je aandacht zou daar naar uit moeten gaan, want dit raakt het onderscheidende vermogen van je organisatie.’

Prof. Frank Rozemeijer (Maastricht University)Partner to Win
De hamvraag is natuurlijk: zijn inkopers hier klaar voor? Als je de uitkomsten van inkoopenquêtes uit 2014 en 2016 door vakblad Deal! mag geloven, niet. ‘Opvallend genoeg staan onderwerpen zoals ketensamenwerking en value based procurement op de prioriteitenlijstjes van de inkopers onderaan’, vertelt Frank Rozemeijer, NEVI-hoogleraar Inkoop en SCM aan de Maastricht University.

Toch kent Rozemeijer genoeg bedrijven die de benodigde paradigma-shift inmiddels wel serieus nemen. ‘Unilever maakt met haar Partner to Win programma toeleverketens duurzamer, en werkt daarbij niet alleen nauw samen met toeleveranciers, maar ook met ngo’s en lokale overheden. En Nike ziet procurement als mogelijkheid om relaties en ruimte te creëren voor co-creatie.’

1887
Bovendien, zo nieuw is het allemaal niet. ‘In het boek The handling of railway supplies van Kirkman uit 1887 wordt al gesteld dat het niet gaat om inkoop alleen, maar om de waarde die wordt gerealiseerd via het gebruik door de klant.’

Recenter, in het begin van de jaren negentig, kende Chrysler al een keiretsu-achtig inkoopmodel, dus met een vaste kring van toeleveranciers.

‘Thomas T. Stallkamp, destijds executive vice president procurement bij Chrysler, schrijft hierover in zijn boek SCORE! Was je destijds als toeleverancier eenmaal binnen, dan vertrok je eigenlijk nooit, het leek wel Hotel California. Loyaliteit stond voorop. Interessant is dat Chrysler in die periode heel goed draaide. Toen het keiretsu-model na de overname door Daimler werd losgelaten ging het minder. Dit suggereert dat nauwe samenwerking goed is voor alle partijen in een keten.’

Het is daarom hoog tijd dat het ‘silo-denken’ wordt doorbroken. Rozemeijer steekt daarbij ook de hand in eigen boezem. ‘Zelfs universiteiten denken nog in hokjes. De definitie van SCM binnen onderzoeksgroepen rond operations management of marketing is bijvoorbeeld heel anders dan die in groepen rond procurement.’

Zelfs de NEVI, de Nederlandse vereniging van inkopers, lijkt bij te dragen aan het in stand houden van de verkokering. Het merendeel van de aanwezigen in de zaal, 37 op de 64 meestemmende personen, onderschreef die stelling.

Verbinders
Inkopers waren, in de tijd dat inkoop niet meer dan een transactie was, introvert, rationeel, taakgericht en risicomijdend. Deels geldt dat nog steeds, stelt Rozemeijer. ‘Vérkopers zijn heel anders, namelijk extravert, mensgericht en zij gaan risico’s niet uit de weg. Inkopers zouden wel wat meer mogen opschuiven in die richting.’

Een eigenschap die in elk geval in toenemende mate wordt gevraagd is creativiteit, om samen met anderen in cross-functionele teams problemen op te lossen. Denk daarbij bijvoorbeeld aan het combineren van duurzaamheid en efficiëntie. Een tweede noodzakelijke eigenschap is moed, om de business uit te dagen. Maar bovenal moeten inkopers-nieuwe-stijl verbinders worden, strevend naar win-win situaties. 

Wouter Kersten (Enviu)Startups
Gaat het om verbindingen maken en durven experimenteren, dan kunnen inkopers veel leren van Enviu.

‘Wij zijn een ngo die startups initieert, die iets oppakken wat sociaal een grote impact kan hebben’, vertelt innovatiemanager Wouter Kersten. ‘Daarbij gaat het niet alleen om het effect dat zo’n startup heeft, het is ook belangrijk wat er op grote schaal in beweging wordt gezet.’

Kansen
Een goed voorbeeld van een startup, die nog in de pilotfase zit, is Khaloom in India. ‘Zij willen textielafval reduceren, en tegelijkertijd handwevers helpen het hoofd boven water te houden. Hun idee is, om textielafval uit onder meer fabrieken in te zamelen, en dit aan de wevers ter beschikking te stellen. Tot nu toe werd hergebruik van textiel door retailers als een probleem gezien, omdat het afwijkingen geeft in het product. Interessant is, dat dit verandert nu wij hergebruik initiëren. Het wordt nu juist als een verkoopargument gezien: het product krijgt een ambachtelijke en originele uitstraling.’

Diverse retailers hebben inmiddels al belangstelling getoond. Hieruit blijkt dat een nieuwe en duurzame productieketen opzetten niet slechts liefdadigheid is. ‘Als je de juiste partijen met elkaar verbindt, biedt het kansen voor nieuwe business.’

Meestervertalers
In het traject van idee naar werkelijkheid kunnen inkopers tijd helpen winnen. ‘Dankzij hun vakkennis en contacten zijn onze inkopers meestervertalers’, vertelde Allison Thomas, supply chain director bij PepsiCo Europe. ‘Innovatie via samenwerking is onze drijfveer. Om draagvlak te creëren beginnen we met een scherpe doelstelling. Vervolgens werken we daar via cycli van plan-do-check-act naar toe. Soms wordt ook Lean Six Sigma teogepast.’

Inkopers versnellen niet alleen innovaties, maar vergroten ook de agility, de wendbaarheid van PepsiCo. ‘In ons zoutreductie-programma was het bijvoorbeeld belangrijk om zo min mogelijk voorraden met de oude receptuur over te houden. Frequente afstemming tussen inkoop, supply chain en de toeleveranciers droeg daaraan bij, soms gebeurde dit zelfs op uurniveau.’

Allison Thomas (PepsiCo)Betrokkenheid
De inkopers vergroten ook het draagvlak en de betrokkenheid bij de toeleveranciers.

‘Met aardappelleveranciers worden bijvoorbeeld projecten gedaan, gericht op een lager waterverbruik, een geringere CO2 uitstoot en een hogere productiviteit. Met de I-Crop tool, ontwikkeld in samenwerking met Cambridge University, wordt bijvoorbeeld door middel van bodemvochtsensoren gemeten wanneer er beregend moet worden.  En met de Cool Farm tool, ontwikkeld door de University van Aberdeen en Unilever, wordt berekend wat de huidige carbon footprint is voor de productie en opslag van 1 ton aardappelen. Dat biedt inzicht in mogelijkheden tot verlaging van de CO2 uitstoot.’

Conclusie
Wat is nu de conclusie als het gaat om het inkoopvak? Vermoedelijk zal de chief procurement officer (CPO) in de komende jaren verdwijnen, en plaats maken voor een chief supply chain officer (CSCO) of misschien zelfs een supply chain value creation officer.  Om bedrijven meer agile te maken is er namelijk grote behoefte aan mensen die toeleverketens op een strategisch niveau kunnen coördineren.

Hoewel vaak geopperd in inkoopland (en toegegeven, aanvankelijk ook weer in dit artikel), verdwijnen inkopers daardoor echter niet. Al was het maar vanwege het simpele feit dat niet iedereen in een bedrijf chief supply chain manager kan en wil worden!

Wat wel moet en zal veranderen is de invulling die inkopers aan hun functie geven. Ze moeten gaan optreden als verbindende schakel, om supply chains als geheel beter te laten functioneren.



Hulp nodig bij Supply Chain Management, Inkoop en de Netwerkorganisatie?

Verwijzen naar dit artikel op internet?
Gebruik als link: https://www.procesverbeteren.nl/procesgericht/HAN_NEVI_Inkopers_verbinden.php

AzumutaManagement MindfucksCimpro