Login / Reg                    Nieuwsbrief  |   Agenda   |   Vacatures   |   Forum   |   Advies   |   Adverteer   |   Zoek
Bakkersland krijgt realtime inzicht in productieketen
Bron: Procesverbeteren.nl
Smart Industry: Slimme organisatie
Productie Tijgerwit bij BakkerslandBakkersland krijgt realtime inzicht in de productieketen
Grip op keten van grondstof tot brood

Door Dr Ir Jaap van Ede, hoofdredacteur Procesverbeteren.nl, 09-03-2015. Dit artikel werd eerder, in iets andere vorm, gepubliceerd in vakblad Solids Processing.

Bakkersland levert dagelijks maar liefst 2 miljoen broden in vele variëteiten aan retailers, vanuit 18 industriële bakkerijen. 40% van de kostprijs van de broden wordt bepaald door de grondstoffen, dus daar wil je niet meer van verbruiken dan nodig. Daarom begon Bakkersland met de implementatie van een Manufacturing Execution System (MES). Het gaat om software tussen de Enterprise Resource Planning en de machinebesturing, die procesinformatie verzamelt, beheert en doorsluist.

Aanvankelijk was grip op het grondstofverbruik het voornaamste doel. Het MES blijkt echter veel meer te kunnen dan dat! In combinatie met Overall Equipment Effectiveness (OEE) metingen wordt realtime inzicht verkregen in de hele productieketen, vanaf de grondstoffen tot aan de broden in het schap van individuele winkels. De mogelijkheden voor procesverbetering lijken eindeloos en variëren van receptuurbeheer tot procesoptimalisatie. Ook kan het aanbod steeds beter worden afgestemd op de vraag.


ICT heeft niet altijd een goede naam. Momenteel is er bijvoorbeeld veel aandacht voor mislukte ICT-projecten bij de overheid. Vaak werd niet geleverd wat was gevraagd, omdat dit eenvoudigweg niet kon. Het kan echter ook anders. ‘Wij gaan steeds vaker met de business in gesprek, en komen zelf ook met suggesties, vertelt Hein Boersma, ICT-manager bij Bakkersland. ‘Het idee om een Manufacturing Execution System te implementeren kwam bijvoorbeeld uit onze koker.’

Hein Boersma: Wij komen als ICT-afdeling ook zelf met suggesties
Hein Boersma: “Wij komen als ICT-afdeling ook zélf met suggesties. Het idee om een Manufacturing Execution System te implementeren kwam uit onze koker”


MES
Manufacturing Execution System (MES) is een paraplubegrip: het omvat alle software tussen de Enterprise Resource Planning (ERP) en de procesbesturing. Op het MES-niveau wordt onder meer worden beslist en bijgehouden hoe producten worden gemaakt, in welke volgorde, en met welke grondstoffen . ‘Meer grip op het grondstofverbruik, dat was ons eerste doel’, vervolgt Boersma. ‘Het verbruik bleek namelijk hoger dan noodzakelijk. Daar kwamen we achter door dit te vergelijken met de hoeveelheid die theoretisch nodig is.’

Door met een MES aan het begin van het productieproces het afweeggewicht te meten en verderop te volgen wat er met het deeg gebeurt, kun je vaststellen wanneer er bijvoorbeeld bloem verloren gaat. ‘En als je meer grip op het productieproces hebt, kun je ook nauwkeuriger werken. Het Nederlands Bakkerij Centrum keurt steekproefsgewijs het brood, en checkt bijvoorbeeld of het droge-stof gehalte hoog genoeg is. Daarom ga je voor de zekerheid een klein beetje boven de streefwaarde zitten, maar dat kost je wel extra grondstoffen. Hoe beter je het productieproces in de hand hebt, de te kleiner je veiligheidsmarge kan zijn.’

Ontvang samenvattingen van al onze nieuwe praktijkverhalen!
De vijf voordelen van gratis registratie:
  1. Elke twee maanden samenvattingen van al onze nieuwe artikelen
  2. Geen andere e-mail (!)
  3. Artikelen altijd volledig kunnen lezen
  4. Toegang tot 350+ praktijkcases procesverbetering
  5. Berichten kunnen plaatsen en opmerkingen toevoegen aan artikelen

2 miljoen broden
Bakkersland maakt circa 2 miljoen broden per dag. Het leeuwendeel wordt onder private label, dus verpakt als huismerk, toegeleverd aan grote retailketens zoals Albert Heijn en C1000. ‘Alles draait om leverbetrouwbaarheid en snelheid, het gaat immers om dagverse producten. We beginnen ‘s ochtends vroeg te produceren, op basis van een vraagvoorspelling. Om 12 uur komen de daadwerkelijke orders binnen via EDI, en op basis daarvan vullen we de productieplanning aan. De volgende ochtend om zes uur verlaat het brood de fabrieken, zodat het tijdig arriveert bij de klanten. We hebben 18 productielocaties met in totaal 60 productielijnen, en er zijn 1600 points of delivery.

De voornaamste zorg van de managers van de industriële bakkerijen is: krijg ik de orders op tijd bij de klant. ‘Het grondstofverbruik was vroeger geen prestatie-indicator, vandaar dat zij niet op het idee kwamen om dit te gaan meten. Het lukt ons echter wel om hen te overtuigen van het nut van het MES, nu we dit vestiging voor vestiging willen uitrollen. Het helpt hen namelijk om de ketenlogistiek te verbeteren, daar kom ik straks nog op terug.’

Mars
Het MES is ontwikkeld door Care Automatisering. Launching customer was destijds Mars. De belangrijkste reden voor Bakkersland om dit MES te selecteren, was dat de informatiestructuur voldoet aan de ISA-95 leidraad. ISA-95 omvat onder meer gestandaardiseerde berichten voor gegevensuitwisseling met ERP. Dat vergemakkelijkt verticale integratie, waarbij je bijvoorbeeld de XML-taal Business to Manufacturing Markup Language (B2MML) kunt gebruiken.

‘Naast Care Automatisering wilden wij graag nog een andere partner voor de ondersteuning van ons MES. Dat is systeemintegrator Actemium geworden. Zij hielpen het pakket implementeren bij één vestiging, en hebben het daarna opgenomen in hun portfolio.’

Het productieproces van de broden lijkt eenvoudig, maar er kan van alles misgaan
Het productieproces lijkt eenvoudig, maar er kan van alles misgaan. Registratie van procesparameters met het MES vergroot het inzicht in het bakproces.


Kneden, rijzen en bakken
40% van de kostprijs van het brood wordt bepaald door de grondstoffen. Slim inkopen is dus belangrijk. ‘We sluiten daar termijncontracten voor af. De bloem komt bijvoorbeeld uit Europa, en de krenten en rozijnen uit Turkije.’

Het productieproces omvat ruwweg de stappen:

  1. Mengen van de grondstoffen deeg, pekelwater, gist en additieven
  2. Kneden van het deeg
  3. Afmeten van deegporties en het rollen van bolletjes deeg
  4. Het rijzen van de broden in rijskasten
  5. Het bakken in de oven
  6. Het afkoelen van de broden, waarna ze kunnen worden gesneden
  7. Verpakken

Het productieproces lijkt wellicht eenvoudig, maar er kan van alles misgaan! ‘De ideale kneedtemperatuur is bijvoorbeeld 28 ºC. Is de temperatuur te laag dan krijg je condensvorming en kan het brood later vastkleven aan de netten in de rijskasten. Een ander kritisch punt is de oven. Die moet een zo gelijkmatig mogelijke instroom hebben. Anders krijg je al gauw een te hoge of te lage baktemperatuur, of je moet continu bijregelen. Bij het afkoelen heb je een soortgelijke situatie. Omdat we veel verschillende broden bakken, moet je dus zorgen voor korte omsteltijden en weinig verstoringen. Er vallen dan geen grote “gaten” in de productie, je krijgt een gestage stroom.’

Bakkersland bakt broden in vele varianten, circa 2 miljoen stuks per dag Bakkersland bakt broden in vele varianten, circa 2 miljoen stuks per dag! Het leeuwendeel wordt onder private label toegeleverd aan grote retailers.


Golden batch
Het MES meet onder meer het gewicht van de broden-in-wording bij het afwegen van de grondstoffen, bij het verlaten van de deegmaker, en na het verpakken. Op die manier wordt in realtime het lot van de grondstoffen gevolgd: komen ze in de eindproducten terecht of niet.

Met het MES kunnen binnenkort ook zo’n tien tot vijftien andere procesparameters worden gevolgd. ‘Het Nederlands Bakkerij Centrum test de broden op allerlei parameters waaronder de korstkrokantheid. Daarvoor krijg je een score. We willen dat die score weinig varieert en zo hoog mogelijk is. De gegevens uit het MES kunnen ons helpen om de procesinstellingen te vinden die de golden batch opleveren. Dit is per broodtype het proces met het beste resultaat.’

OEE

Inmiddels is ook begonnen met de implementatie van software voor het registreren van de Overall Equipment Effectiveness of OEE. Het gaat om het pakket TrakSYS. De eerste installatie werd weer gedaan door Actemium, in de industriële bakkerij in Wateringen. ‘TrakSYS meet op verschillende punten het aantal broden dat per tijdseenheid langskomt en vergelijkt dit met de geplande hoeveelheid. Bij verstoringen verschijnt er een pop-up scherm, waarop de operator aangeeft wat er gebeurde. Later kunnen verbeterteams dan op zoek gaan naar de oorzaak, met als doel om soortgelijke storingen te voorkomen.’

Op de productielocatie in Bunschoten is voor het eerst een koppeling gemaakt tussen het OEE-systeem en het MES. ‘Dit maakt het mogelijk om de OEE volledig te monitoren, als product van de machinebeschikbaarheid, de relatieve performance en de fractie goedgekeurde producten. De eerst twee gegevens komen uit TrakSYS, terwijl het MES de kwaliteit meet.’

Er bestaat ook MES-software die standaard complete OEE-metingen ondersteunt, bijvoorbeeld van leveranciers zoals Siemens, Wonderware en GE. Hierdoor rijst de vraag waarom niet daarvoor is gekozen. ‘Ten eerste zijn die pakketten een stuk duurder. Ook wilden onze bakkerijen zo snel mogelijk met OEE-metingen aan de slag, en dan is een standalone pakket een goede oplossing.’

Bijvangsten
Het MES is nog maar op vier productielocaties actief, maar nu is al duidelijk dat het veel meer oplevert dan het aanvankelijke doel: grip op het grondstofverbruik.
‘Bijvangsten’, zo noemt Boersma deze extra’s. Genoemd werd al het archiveren van procesparameters voor het vinden van de golden batch.

‘Daarnaast hebben we het MES kunnen koppelen aan de industriële computers van onze deegmachines. Omdat we geen SCADA-software gebruiken, hebben we dat rechtstreeks gedaan. De orders en broodrecepten worden nu vanuit ERP, via het MES, ingelezen in de deegmaker. De machine-operator hoeft dus geen procesinstellingen meer aan te passen, er is daardoor veel minder kans is op fouten. Alleen de hoeveelheid van de secundaire grondstoffen gist en water kan zelf worden ingesteld, omdat dit afhangt van omgevingsfactoren zoals de temperatuur.’

Het MES wordt ook gebruikt voor tracking and tracing, het vastleggen welke grondstoffen precies zijn gebruikt voor welke batches broden. ‘Wij zijn daar wat later mee dan bijvoorbeeld de zuivelindustrie. Brood is microbiologisch niet zo’n gevoelig product, het wordt immers gebakken. Daarom zijn er zelden recalls. Is dat onverhoopt toch nodig, dan kunnen we de recalls straks beperken tot relatief kleine hoeveelheden.’

Besteladvies
Een andere bijvangst is het verbeterde besteladvies. ‘Albert Heijn Zaandam doet de bestellingen zelf, maar andere retailers geven wij per winkel en per artikel besteladviezen voor de komende dagen. Dat doen wij via de Bakkersland webapplicatie. In de winkels wil je zo min mogelijk overaanbod, want brood kun je niet bewaren. Aan het eind van de dag worden de overgebleven hoeveelheden daarom geteld en elektronisch aan ons doorgegeven. Dit geeft ons inzicht in de vraag.’

Met name bij broden in het luxe segment, waarbij de marges relatief hoog zijn, wil je ook zo min mogelijk ónderaanbod. ‘Je wilt voorkomen dat een consument aan het eind van de dag misgrijpt. Om te zien wanneer dat gebeurt, willen we op termijn kassa-gegevens vanuit de winkels naar ons gaan doorsluizen. Dan kunnen we nog betere besteladviezen gaan afgeven.’ 

Dankzij het MES is er nu beter zicht op de productievoortgang dan voorheen. ‘Als de daadwerkelijke orders binnenkomen weten we nu precies wat er al is geproduceerd, en wat er dus nog extra moet worden ingepland.’

x
Een partij tijgerwit broden verlaat de oven


Keten
Samenvattend: Dankzij het MES weet Bakkersland nu steeds beter waar alle ingrediënten en broden zijn in de hele productieketen, van de grondstoffen tot de eindproducten in de winkelschappen! Op basis van die gegevens kun je de oorzaken van verliezen en vertragingen opsporen en wegnemen, recepturen beter beheren, en je kunt het aanbod nauwkeurig afstemmen op de vraag.

De mogelijkheden zullen bovendien steeds verder toenemen. ‘Stel, je hebt over enkele jaren een storing op één bepaalde productielijn. Tegene die tijd verwachten we dat je dan meteen weet hoeveel tijd je nog hebt om dat probleem op te lossen, voordat de levering aan de klanten in gevaar komt. En duurt de storing te lang, dan kun je meteen zien welke productielijn, eventueel zelfs in een andere fabriek, capaciteit over heeft. Rondbellen hoeft dan dus niet meer.’

Focussen
De mogelijkheden die het MES biedt om processen te optimaliseren zijn in theorie eindeloos, maar veel moet zich nog in de praktijk bewijzen. Er worden op dit moment vooral steeds meer data verzameld.

‘De afgelopen jaren hebben we zowel ervaring opgedaan met Total Productive Maintenance, Six Sigma als Lean. Qua procesverbetering focussen we ons nu eerst op prestatieverhoging via OEE-metingen en op het creëren van gestructureerde en opgeruimde werkplekken met 5S. Daarnaast gaan we met MES en SCADA procesparameters verzamelen en analyseren. Dit moet een nog constantere kwaliteit van product en proces gaan opleveren dan nu’.


Hulp nodig bij de implementatie van hard- en software voor Smart Industry?

Verwijzen naar dit artikel op internet?
Gebruik als link: https://www.procesverbeteren.nl/flexibilisering/Bakkersland_MES_OEE.php

Propos SoftwareAzumutaManagement Mindfucks